Theo quy định của pháp luật, trên thực tế sẽ có một số loại giao dịch doanh nghiệp không được sử dụng tiền mặt.

Cụ thể như sau:

 

1. Giao dịch góp vốn và mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp vào doanh nghiệp khác

Theo quy định tại điều 3, Thông tư số 09/2015/TT-BTC ngày 29/01/2015 của Bộ Tài chính:

- Các doanh nghiệp không sử dụng tiền mặt (tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành) để thanh toán khi thực hiện các giao dịch góp vốn và mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp vào doanh nghiệp khác.

- Khi thực hiện giao dịch góp vốn và mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp vào doanh nghiệp khác, các doanh nghiệp sử dụng các hình thức sau:

a)  Thanh toán bằng séc

b)  Thanh toán bằng ủy nhiệm chi – chuyển tiền

c)  Các hình thức thanh toán không sử dụng tiền mặt phù hợp khác theo quy định hiện hành

 

2. Doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng vốn cho tổ chức, cá nhân

Theo điểm a, khoản 2 Điều 14 Thông tư 78/2014/TT-BTC ngày 18 tháng 6 năm 2014 hướng dẫn: Doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng vốn cho tổ chức, cá nhân thì phần giá trị vốn chuyển nhượng theo hợp đồng chuyển nhượng có giá trị từ hai mươi triệu đồng trở lên phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Trường hợp việc chuyển nhượng vốn không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt thì cơ quan thuế có quyền ấn định giá chuyển nhượng

 

3. Giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau giữa các doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng

Theo quy định tại điều 4, Thông tư số 09/2015/TT-BTC ngày 29/01/2015 của Bộ Tài chính:

- Các doanh nghiệp không phải tổ chức tín dụng (là các doanh nghiệp không thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng) khi thực hiện các giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau sử dụng các hình thức thanh toán sau:

a) Thanh toán bằng Séc;

b) Thanh toán bằng ủy nhiệm chi – chuyển tiền;

c) Các hình thức thanh toán không sử dụng tiền mặt phù hợp khác theo quy định hiện hành.

 

4. Mua hàng hóa, dịch vụ từng lần từ 20 triệu đồng trở lên

Theo quy định tại điều 4, Thông tư số 96/2015/TT-BTC ngày 22/06/2015 của Bộ Tài chính:

- Doanh nghiệp được tính vào chi phi được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản chi nếu có hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên (giá đã bao gồm thuế GTGT) khi thanh toán phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Theo quy định tại him b, Khoản 3, Điều 15, Thông tư 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 của Bộ tài chính hướng dẫn về điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào như sau:

Hàng hoá, dịch vụ mua vào từng lần theo hóa đơn từ hai mươi triệu đồng trở lên theo giá đã có thuế GTGT nếu không có chứng từ thanh toán qua ngân hàng thì không được khấu trừ. Đối với những hoá đơn này, cơ sở kinh doanh kê khai vào mục hàng hoá, dịch vụ không đủ điều kiện khấu trừ trong bảng kê hoá đơn, chứng từ hàng hoá, dịch vụ mua vào.

 

5. Giao dịch nộp tiền vào ngân sách Nhà nước

Theo quy định tại điều 1, Thông tư số 136/2018/TT-BTC ngày 28/12/2018 của Bộ Tài chính:

- Các đơn vị, tổ chức kinh tế có tài khoản tại ngân hàng thương mại thực hiện nộp ngân sách nhà nước (NSNN) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt hoặc nộp bằng tiền mặt tại ngân hàng thương mại để chuyển nộp vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước (KBNN).

 

6. Giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán

Theo quy định tại điều 5, Thông tư số 222/2013/NĐ-CP ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính:

- Tổ chức, cá nhân không thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán.

- Tổ chức, cá nhân không thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán đã đăng ký, lưu ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán không qua hệ thống giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán.

 

7. Trả lương cho cán bộ công chức

Theo quy định tại điều 29, Luật phòng, chống tham nhũng số 36/2018/QH14 ngày 20/11/2018:

- Cơ quan, tổ chức, đơn vị phải thực hiện việc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các khoản thu, chi sau đây:

a) Các khoản thu, chi có giá trị lớn tại địa bàn đáp ứng điều kiện về cơ sở hạ tầng để thực hiện việc thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của Chính phủ;

b) Các khoản chi lương, thưởng và chi khác có tính chất thường xuyên.

 

8. Một số trường hợp khác không thanh toán tiền mặt.

Theo quy định Điều 4, Thông tư 33/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 của Ngân hàng nhà nước hướng dẫn: Tổ chức sử dụng vốn nhà nước được thanh toán bằng tiền mặt trong một số trường hợp sau:

1. Thanh toán tiền thu mua nông, lâm, thủy sản, dịch vụ và các sản phẩm khác cho người dân trực tiếp sản xuất, đánh bắt, khai thác bán ra mà chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng.

2. Thanh toán công tác phí, trả lương và các khoản thu nhập khác cho người lao động chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng.

3. Các khoản thanh toán để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh liên quan đến bí mật Nhà nước.

4. Bên thanh toán thực hiện việc thanh toán hoặc bên được thanh toán nhận thanh toán tại các xã, phường, thị trấn thuộc địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, khu vực nông thôn nơi chưa có tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

5. Khoản thanh toán với giá trị dưới 20 triệu đồng, trừ trường hợp các khoản thanh toán trong ngày có giá trị dưới 20 triệu đồng cho cùng một mục đích, một đối tượng thanh toán nhưng tổng các khoản thanh toán này lớn hơn 20 triệu đồng.

Ngoài các trường hợp nêu tại Điều 4, Thông tư 33 này thì các giao dịch trong các trường hợp khác phải thanh toán không dùng tiền mặt.